اینترنت ‘زشت ‘خوب ‘ بد
. اينترنت اين بزرگراه تاريك و
مي نامند. « اتصال مغزها و آامپيوترها » شاهراه اطلاعاتي دروازه ورود به عرصه اي است آه آن را قلمرو
مرگ » اصلي ترين پيام اين واژه پر رمز و راز .« حرفهاي داخل گيومه است » اينترنت رايجترين واژه عصر
است.در اين شاهراههاي اطلاعاتي به جاي انسان و خودرو اطلاعات يا در واقع « فاصله ها و مسافتها
بسته هاي اطلاعاتي با سرعت زياد در حرآتند.اين شاهراهها به تمام خانه ها ، مدارس ، آتابخانه ها و
مراآز تجاري وصل خواهد شدو محيطي جهاني براي ارتباطات سريع به وجود خواهد آورد.
معاون رييس جمهوري آمريكا بيان شد. « ال گور » اصطلاح شاهراههاي اطلاعاتي براي نخستين بار توسط
علت اين نامگذاري در واقع شباهت آن با پروژه بزرگراههاي حمل ونقل سرتاسري آمريكا در چهل سال قبل
بودآه به وسيله پدر همين شخص تدوين شده بودو در آن دوره تاُثيرزيادي بر اقتصاد آمريكا گذاشته بود. در
حال حاضر در آمريكا اعتقاد بر اين است آه اين شاهراهها نه تنها بسياري از مشكلات اجتماعي ،
اقتصادي ، فرهنگي و آموزشي را حل خواهد آرد بلكه آمريكا را در مقام اول و سروري آشورهاي جهان
قرار خواهد داد.
دغدغه هاي اصلي
١- آيا بزرگراههاي اطلاعاتي ، ساختار دانش را تغيير مي دهند؟ اين پرسش به اين خاطر مطرح است آه
وقتي دانش شفاهي در عصر گوتنبرگ به خط تبديل شد ساختار دانش تغيير آرد. آيا در عصر انقلاب
ارتباطات و ديجيتالي شدن چنين واقعي دوباره تكرار مي شود؟
٢- اطلاعات اآنون يك آالاي گرانقيمت و فروختني است. به طوريكه فقط ثروتمندان قادر به خريد آن
هستند .آيا اين عامل قدرت خريد باعث تغيير محتواي اطلاعات نخواهد شد؟ آيا فردا فقط اطلاعاتي آه ويژه
ثروتمندان است توليد مي شود؟ بر سر اطلاعات عمومي چه خواهد آمد؟
« روسپي خانه هاي الكترونيك » ٣- فيلمهاي پورنوگرافي اآنون در اينترنت موجود است. آيا آنچه در اين
مي گذرد اطلاعات است؟ آيا جوخه هاي فسادي آه اآنون در اينترنت به دنبال اين نوع مطالب هستند،
طالب دانش به شمار مي آيند؟ و با توجه به تعاملي بودن اين بزرگراهها ، تكليف بچه هاي آه وارد اينترنت
مي شوند چيست؟ آيا آانون خانواده به اين ترتيب در امان مي ماند؟
٤- اين بزرگراهها ضربه پذير هستند و علت اينكه دولتها اطلاعات خود را در آنها جاري نمي آنند مساله
ضربه پذيري است. چه آسي بايد قوانين آنرا وضع آند؟
آه در آامپيوترها و تلفن ها آار گذاشته Clipper Chip ٥- مشخص شده است آمريكا با ريزپردازنده اي بنام
شده ، تماس هاي مردم آمريكا را آنترل مي آند. تكليف آمريكايي ها و آساني آه با آنها از طريق
بزرگراهها تماس مي گيرند چيست؟ و چه آساني تبعات اين استراق سمع را ميپذيرد؟
٦- مخالفان دولتها ( چريكهاي چياپاس، انقلابيون چچن و ... ) از طريق اينترنت جنگ الكترونيك پارتيزاني به
را انداخته اند. آيا دولتهايي آه داعيه جريان آزاد اطلاعات را دارند، اين وضع را تحمل مي آنند؟.
٧- بزهكاري در اينترنت ريشه دوانده است. پليس آمريكا معترف است آه بزهكاران در اين بزرگراهها از
پليس جلو افتاده اند. آدام تمهيدات و آدام قوانين ، گره ماجرا را خواهد گشود؟
٨- فاشيستها ، نئونازيها ، ضد سياهان و ... خلاصه نژاد پرستان هم در آنار بزرگراههاي اطلاعاتي اردو
زدهاند. چه آسي جرئت عبور دارد؟
به نظر مي رسد اينترنت اين آخرين برگ انقلاب ارتباطات چه در ١٩٦٩ آه فرزند جنگ آنارشيست بود و چه
حالا آه چند دهه از عمرش مي گذرد ، هنوز ناشناخته مانده است. اينترنت به مثابهتبلور روح انقلاب
ارتباطات اگر چه از مرگ فاصله ها خبر مي دهد اما هنوز با چهره اي مرموز اجازه نزديك شدن به خود را
نمي دهد . دشوار است آه در عصر مرگ فاصله ها ، مجبور به فاصله گرفتن باشيد.
تاريخچه اينترنت ، فرزند آنارشيست جنگ سرد
اينترنت اين بزرگراه مرعوب آننده در پنتاگون ( وزارت دفاع آمريكا ) متولد شد. نام دوران آودآي اينترنت
بود آه در بدو تولد يعني در سال ١٩٦٩ بر آن نهاده شد. آرپانت به عنوان شالوده اصلي (ARPANET) آرپانت
اينترنت بر آن بود تا خود را به شبكه هاي راديويي و ماهواره اي وقت و همچنين به آامپوتر هاي ديگر
متصل آند و آار پژوهشهاي مربوط به وزارت دفاع آمريكا را با سرعت و آيفيت بهتر به انجام برساند . اين
پژوهشها و پروژها آه در آرپانت دنبال مي شد غالبا در خدمت ميليتاريسم آاخ سفيد بود و به اين ترتيب
آن چه امروز به اينترنت انجاميده،تونل محرمانه اي بوده است آه محققان ، آارشناسان و آآادميسين
هاي آمريكا از آن عبور مي آردند . در حقيقت آرپانت يا همان اينترنت جوان ، خط تماس الكترونيك و
محرمانه دست اندرآاران وزارت دفاع آمريكا و پژوهشگران بوده است. آرپانت به اين نيت متولد شد آه به
آارشناسان نظامي و آامپيوترها آمك آند تا طرحهاي نظامي را به پيش ببرند و در سراسر آمريكا از تجارب
مطرح شده و يكي از خدمات ( E-mail ) و منابع يكديگر بهره مند شوند. آن چه امروز به نام پست الكترونيك
رايج اينترنت محسوب مي گردد، محصول همان دوران تماس آارشناسان نظامي و آامپيوتر ها در آرپانت
است.بايد به اين گفته افزود آه پيشرفتهاي تكنولوژيك اينترنت عملا مديون همان نيازهاي ميليتاريستي
آاخ سفيد بوده است. به ويژه آنكه پيامهايي آه رد و بدل مي شده از جنبه امنيتي بايد آاملا تجزيه و به
مجاري و مقاصد مختلف ارسال مي شده تا در صورتي آه هر يك از مجاري ارسال پيامها ، به هر علتي
مسدود مي شد ويا ضربه مي ديد ، راههاي ديگر باز مانده باشد.
داشت و اين آامپيوتر ها عمدتا در (Host Computer ) اينترنت تاسال ١٩٨٣ آمتر از پانصد آامپيوتر ميزبان
آزمايشگاههاي نظامي و بخشهاي آامپيوتري آمريكا قرار داشت، اما چهار سال بعد در سال ١٩٧٨ اينترنت
در صدها دانشگاه و آزمايشگاه پژوهشي ، صاحب ٢٨ هزار آامپيوتر ميزبان شد.آه در حال حاضر اين رقم
به بيش از ١٠٠ ميليون رسيده است و روز به روز بر تعداد آن افزوده مي شود و تخمين زده مي شود آه
روزانه ٧٠٠٠ استفاده آننده ديگر نيز به اين جمع افزوده شوند و تا سال ٢٠١٠ تعداد مشترآين به يك
ميليارد نفر مي رسد.
مولتي » اما اتفاق ديگري باعث شد آه اينترنت پوسته نظامي و دانشگاهي خود را بشكافد بروز پديده
يا همان رسانه چند آاره بود. استفاده از نرم افزارهاي خاص به استفاده آنندگان از ( Multi Media) « مديا
اينترنت امكان داد تا به طور همزمان از تصوير ، صدا و نوشتار استفاده آنند.
آاري آه قبلا متصور نبود . قبلا خط از رسانه نوشاري مي آمد، صدا از رسانه هاي شنيداري و تصوير از
رسانه هاي ديداري . اما حال همه اينها از طريق يك سيستم قابل دريافت بود.- در واقع آاربران اين شبكه
براي ارتباط استفاده مي آنند در حال گسترش روز افزون مي باشد.به بيان ديگر اآنون ( http) آه از پروتكل
بزرگترين سرمايه گذاريها در گسترش وب جهاني و ورود آارگزاران و آاربران اطلاعات و رسانه ها به اين
شبكه مي باشد. اين توسعه به حدي است آه جنبه هاي ديگر اينترنت را تحت تاًثير قرار داده واآنون
مي باشد.- در آنار اين توليدآنندگان ( WWW) وقتي صحبت از اينترنت مي شود منظور همان وب جهاني
به اين فكر افتادند تا از اينترنت بهره برداري تجاري آنند. آنها وارد ميدان (PC) آامپيوترهاي شخصي
سيمكشي و اتصال آامپيوترها شدند و پست الكترونيك را براي شرآت و دفترهاي مختلف فراهم
« شبكه منطقه محلي » ساختند.اين آار آه در حقيقت به اتصال آامپيوترهاي شخصي به يكديگر انجاميد
نام گرفت.اين شبكه به آاربران امكان مي دهد تا در يك محدوده جغرافيايي خاص به تماس با (LAN )
يكديگر بپردازند.
هم پا به عرصه نهاد.اين (WAN) « شبكه منطقه وسيع » پيدايش شبكه منطقه محلي پايان آار نبود و
شبكه به آاربران امكان مي دهد تا در يك محدوده وسيع جغرافيايي، مثل دولت با دولت و يا آشوري با
آشور ديگر ارتباط برقرار آنند.و به اين ترتيب اينترنت پس از فتح دنياي آآادميك به پيشروي در جهان تجارت
پرداخت.اآنون ديگر رشد انفجارآميز اينترنت نه يك تب و گرايش بي انگيزه بلكه عملا محصول يك بازار آزاد
ديجيتال است.
با اين همه ، اينترنت آه اآنون امكان تلفن زدن، ويدئو ديدن، استفاده از انواع اطلاعات، گوش دادن به
برنامه هاي راديويي، انجام خريد و اجراي آموزش را از طريق يك سيم را فراهم آورده ، هنوز به بزرگراه
اطلاعاتي تبديل نشده است. عده اي بر اين باورند آه ابر بزرگراه اطلاعاتي واقعي نه فقط بايد شبكه هاي
آامپيوتري بلكه هر نوع ارتباط مخابراتي ديگر اعم از تلفن، بي سيم و ماهواره را هم برقرار سازد و سرعت
آن نيز بسيار بالاتر از سرعت آنوني اينترنت باشد.
اينترنت ، خوب ، بد ، زشت
سرويسهاي اينترنت
ميزبانها يا آارگزاران اطلاعاتي در اينترنت خدمات گوناگوني ارايه مي آنند اما شايد بتوان اين خدمات را
بطور آلي در موارد زير طبقه بندي آرد:
: (E-mail) ١ - پست الكترونيك
اين سرويس براي مبادله نامه ها و پيامها بين آاربران اين شبكه مي باشد.به اين ترتيب آه هر آاربر داراي
جعبه پستي رايانه اي با آدرس و مشخصات خاص خود مي باشدآه پيامها و نامهاي مربوط به او در آن
ذخيره مي گردد.
: ( Tel net ) ٢- آنترل رايانه از راه دور
اين خدمات براي اتصال و راهبري يك رايانه از راه دور مي باشد.اشخاصي مانند:سرپرستان و رؤساي
شرآتها و سازمانها مي توانند به اين وسيله مديريت و سرپرستي خود را از راه دور اعمال آنند.نوع ديگر
استفاده از اين خدمات مي تواند استفاده از توان عملياتي يك رايانه قوي براي محاسبات و پردازشهاي
حجيم و پيچيده اطلاعات مي باشد.
: (FTP ) ٣- انقال پرونده
اطلاعات در شبكه هاي رايانه اي به صورت فايلها يا پرونده هاي مختلف ذخيره شده اند. براي انتقال اين
مي باشد آه با آن مي توان هر گونه پرونده را (FTP ) پرونده ها به رايانه خود احتياج به پروتكلي به نام
ارسال يا دريافت نمود.
٤- انجمنها و گروههاي مختلف :
هم اآنون در اينترنت تقريباً در تمامي موضوعات مورد علاقه بشري انجمن هاي شكل گرفته آه از طرق
اين شبكه مي توان در انخمنها و گروههاي همفكر و داراي علايق مشترك عضو شدوبه همفكري ومبادله
اطلاعات پرداخت.
: ( Tel conference) ٥- آنفرانس از راه دور
در اين مكان اين امكان وجود دارد آه چند آاربر در زمان واحد و از راه دور به گفت و گو بپردازند.با اين وسيله
ديگر نيازي به برقراري جلسات پرخرج وهزينه وحضور فيزيكي افراد براي برقراري يك جلسه وجود ندارد.
: (Usenet) ٦- شبكه خبري
اين سرويس به روزنامه ها و مجلاتي مربوط مي شود آه به طور الكترونيك قابل دسترسي اند. اين شبكه
آميزه اي از گروههاي خبري است آه بر اساس موضوع طبقه بندي مي شوند.
٧- و بطور آلي بهره گيري از اينترنت در رشته هاي مختلف علمي ، فني ، پزشكي ، اقتصادي ، تبليغ آالا
، بازاريابي ، فروش آالا ، خريد ، دريافت و پرداخت وجه ، آموزش و تحقيقات ، آتابخانه ، فكس . تلفن و...
اينترنت و رسانه ها
صفت عمده رسانه هاي ارتباط جمعي،توده اي بودن آنهاست. باتوجه به ويژگيهاي خاص ارتباط در اينترنت
به نظر مي رسد دوره اين رسانه در حال اتمام مي باشد. ويژگي خاص اينترنت تعاملي يا اينتراآتيو
بودن فرآيند ارتباط مي باشد. بنابراين ديگر جايي براي جريان يكطرفه اطلاعات از رسانه ( Interactive)
هاي ارتباط جمعي باقي نمي ماند. تافلر معتقد است رسانه هاي همگاني (در آشورهاي صنعتي) در
حالي آه به اوج قدرت رسيده اند بناگاه از مسند قدرت مطلق به زير آشانده مي شوند.
اگر رسانه را طبق تعريف آانال و محيط انتقال پيام بدانيم، اينترنت خود يك رسانه است. رسانه هاي
سنتي با آمدن اينترنت از نظر آيفي دچار تغييرات شديدي خواهند شد آه در مواردي شايد شاهد پايان
عمر يك رسانه باشيم.آه در زير به برخي از آنها اشاره مي گردد.
آتاب
بحث آتابهاي الكترونيكي مدتهاست آه در علم اطلاع رساني بحث روز مي باشدبسياري براين عقيده اند
آه در آينده آتاب به شكل امروزي آن وجود نخواهد داشت و آتابها به صورت اطلاعات ديجيتال ذخيره شده
در آامپيوتر در خواهد آمد آه در آن محيط شبكه نيز آاربر خوتهد توانست بخشي يا تمام يك آتاب را منتقل
آند. در اين صورت احتمالاً هر نويسنده يي خود ناشر آتاب خود خواهد بودو ميتوان با وصل شدن به سرور
آن نويسنده از وي آخرين نسخه آتابش را در خواست آرد . چيزي آه بسيار سريع و ايده آل (Server)
خواهد بود و از دردسرها و هزينه هاي حروف چيني ، چاپ ، توزيع ، فروش و ... خبري نخواهد بود.
مطبوعات
در آينده زماني را آه مطلبي را از يك جريده مشاهده مي آنيم مي توانيم متن آن را به شكل صدا گوش
دهيم و تصوير آن را در صورت تمايل به صورت متحرك ببينيم. در واقع مطبوعات و جرايد ضمن گردآوري
اطلاعات در حوزه موضوع مربوط به خود ارتباط تنگاتنگي با بانكهاي اطلاعاتي ديگر خواهند داشت.يعني
براي انتقال اطلاعات خواهند بود آه در صورت تمايل (Multi Media) مطبوعات يك محيط چند رسانه يي
نسخه چاپي از آن تهيه آرد و به شكل سنتي مطالعه آرد.
راديو
ويژگي اصلي راديو اين است آه فقط با يكي از حواس پنجگانه در ارتباط است و بنابراين مي توان همراه با
گوش دادن به آن به فعاليت ديگري نيز پرداخت.همانند رسانه هاي ديگر جريان يكسويه اطلاعات در اين
رسانه نيز از بين خواهد رفت و استفاده آننده خواهد توانست متون مربوط به موضوع دلخواه خود يا
موسيقي مطلوب خود را انتخاب آرده و به آن گوش دهد. به خاطر اين آارآرد و با تعريف جديدو قابليت
انعطاف در مورد سفارشي بودن مي توان گفت اين رسانه يا رسانه صوتي به اين زودي ها از بين نخواهد
رفت.
تلويزيون
همانطور آه در مورد راديو گفته شد عصر پخش يكسويه اطلاعات به علت فعال شدن مخاطب در حال از
بين رفتن مي باشد .استفاده آننده خود اطلاعات دلخواه خود را از ميان اطلاعات بيشمار انتخاب و دريافت
خواهد آرد. در اينترنت ديگر اين بيننده است آه تعيين مي آند چه پخش شود وحتي در زمان پخش به
مي تواند نظر خود را اعلام آندو در نحوه پخش آن تاُثير بگذارد. (Online) صورت همزمان
سينما
به نظر مي رسد رسانه يي آه آمترين تاُثير را از اينترنت خواهد پذيرفت سينما خواهد بود سينما بخاطر
ويژگيهاي خاص خود تنها رسانه اي است آه مستقل خواهد ماند. گرچه تكنيكهاي صدا و تصوير در حال
توسعه روزافزون مي باشد امابه هر موجوديت سينما و عمل سينما رفتن باقي خواهد ماند.
تاُثيرات اجتماعي اينترنت
اينترنت مي تواند بر تمامي جنبه هاي مختلف بشري تاُثيرگذار باشدو در اين بين مي توان به جنبه هاي
اقتصادي ، سياسي ، فرهنگي و آموزشي اشاره آرد.آه به اختصار به برخي از آنها مي پردازيم
الف: اقتصاد
با انتقال آار به خانه ها آه به سرعت در حال گسترش مي باشد ساختار اداري سازمانها بشدت
دستخوش تحول خواهد شدآه اين مساُله منجر به آم شدن رفت و آمدها و آاهش مصرف انرژي و در
نتيجه آن آاهش آلودگي هوا خواهد شد.
با افزايش و انعطاف در ساعات آاري قطعاً بهرهوري آار بالا خواهد رفت اما به نظر مي رسد قوانين و آيين
نامه هاي آنترل آار در خانه به راحتي تدوين شدني نيست و مسائل زيادي در اين زمينه وجود خواهد
داشت . در زمينه هاي ديگر حذف پول فعلي و گسترش پول اعتباري الكترونيكي و گردش سريعتر و راحت
تر پول، رواج نرم افزار هايي آه در آن پروتكلهايي براي ثبت سفارش و انتقال اعتبار وجود دارد. تجارت را
تحت تاُثير قرار خواهد داد و سهم تجارت جهاني از اين تاُثير بيشتر خواهد بود.
ب : سياست
بيشترين تاُثير سياسي اينترنت را مي توان آاهش اقتدار دولتهاي مستبد و توتاليتر دانست. اين دولتها
معمولاً از طريق محدود آردن اطلاعات حكومت مي آنند. جريان آزاد اطلاعات حق حاآميت دولتها براي
مرزهاي خود را تضعيف آرده و ناديده مي گيرد زيرا اينترنت مرزي نمي شناسدبويژه مرزهاي سياسي به
همين دليل است آه حكومتهاي ايدئولوژيك و تماميت طلب سعي در انحصار ، آنترل و محدود آردن اينترنت
دارند و اصولاً هيچ علاقه اي به گسترش و توسعه آن ندارند و سرمايه گذاري خاصي را در اين زمينه انجام
نمي دهند .
از جنبه هاي ديگر تاُثير اينترنت بر ساختار سياسي آشور را مي توان در تنوع مشارآت مردم در حكومت در
آينده ديد. شكي نيست آه مشارآت سنتي به صورت انتخاب نمايندگان براي مدت محدود يا ساختار
پارلماني تحت تاُثير قرار خواهد گرفت . به عنوان مثال تمام يا بخشي از مردم آه به صورت تصادفي انتخاب
مي شوند مي توانند در ساعات خاصي و از آامپيوتر شخصي خود به طور مستقيم در تصميم گيريها و يا
بخش خاصي از تصميم گيريها به طور فعال اظهار نظر آرده و مؤثر باشند. افزايش تبادل اطلاعات و آزادي آن
قطعاً باعث گسترش مردمسالاري خواهد شد.
ج : فرهنگ
واگرايي فرهنگي : بطور حتم اينترنت به خاطرتنوع وسيع آاربران ، باعث واگرايي فرهنگي خواهد شد .
برخلاف نظر عده اي آه معتقدند اينترنت باعث سلطه فرهنگي غرب برآل جهان خواهد شد و جهان
يكدستي و يكنواختي فرهنگي و به خصوص از نوع غربي(آمريكايي) آن پيدا خواهد آرد ، به علت تنوع
فرهنگي جوامع مختلف و امكان نشر آزادانه عناصر فرهنگي ، فرهنگهاي منطقه اي حفظ خواهد شد. حتي
سلطه زبان انگليسي بر اينترنت نيز دليلي براي سلطه فرهنگي نمي تواند باشد.
گسترش مسائل غير اخلاقي : جنبه ديگر تاُثير اينترنت بر فرهنگ اشاعه مسائل غير اخلاقي ، تصاوير
مستهجن و ديگر مطالب و اطلاعات مضر و منحرف آننده بصورت آزاد مي باشد آه خود اهميت بسياري را
در غرب بويژه در بحثهاي اجتماعي اينترنت به خود اختصاص داده و دولتها به طور جدي در حال تصويب
قوانيني هستند آه نشر هر گونه مسائل غير اخلاقي را در اينترنت ممنوع آنند. بديهي است آه
حساسيت بيشتر در اين مورد مربوط به آودآان و نوجوانان مي باشد آه در برابر اين مسائل آسيب پذيرتر
مي باشند،آه ما در اين مورد در بخش ديگري بطور مفصل صحبت خواهيم آرد.
نقض حريم زندگي خصوصي : بزرگراههاي اطلاعاتي نه تنها حق حاآميت ملي را نقض آرده اند بلكه به
حريم خصوصي افراد نيز وارد شده و از طريق انواع بانكهاي اطلاعاتي ، مالي ، بيمه ، ثبت احوال ، پرسنلي
و ... خصوصي ترين اطلاعات مربوط به افرادرا مورد دسترسي قرار داده اند.
در واقعيت مجازي شخص با گذاشتن آلاه مخصوص بر سر و قرار گرفتن :(Reality Virtual) واقيعت مجازي
در جعبه اي خاص و متحرك از دنياي واقعي بيروني خارج مي شود و بطور مجازي وارد دنياي مي گردد آه
از طريق دو صفحه نمايشگر آوچك و به شكل سه بعدي در درون آلاه به او نمايش داده مي شود .دنيايي
آه به طرز ماهرانه اي شبيه سازي شده و سعي مي شود با حرآتهاي طبيعي مكان متحرك تمام تجربيات
و احساسهاي شخص به طرز طيبعي بروز آنند. واضح است آه اين پديده ابتدا بر سرگرميهاي انسان و
سپس در آموزش و ديگر جنبه هاي زندگي تاُثير زيادي خواهد گذاشت.
آموزش و پرورش
فرآيند آموزش تاُثيرات زيادي از اينترنت گرفته و خواهد گرفت . گسترش ارتباطات اصالت فراگيرنده را در
فرآيند آموزش بيشتر خواهد آرد . دانشگاهها و مدارس سنتي متحول خواهد شد و پديده دانشگاههاي
بدون ديوار را شاهد خواهيم بود . با توجه به امكان ارتباط گسترده از طريق رايانه ديگر نيازي به حضور
فيزيكي در يك آلاس و تشكيل آلاس در زمان محدود نيست .
از نظر منابع و آتابها و مقالات نيز محقق مي تواند وارد بانكهاي اطلاعاتي مناسب با موضوع خود شده و به
جستجو بپردازد و پس از يافتن منابع مناسب آنها را بصورت فايلهاي متني يا ابر متن به رايانه خود منتقل
آند و ديگر نيازي به حضور در آتابخانه و مراآز اسناد سنتي نخواهد بود.
فرآيند آموزش به صورت مستمر و در تمام مدت عمر خواهد بود و به طور آل نهاد آموزش و پرورش تحول
بنيادي خواهد يافت و آموزش فراگير محور خواهد بود .
بيم و اميد در اينترنت
در مورد آينده اينترنت و تاُثير آن بر جوامع بشري ديدگاه ديدگاههاي متفاوتي وجود دارد.ديدگاههاي
خوشبينانه معتقدنداين شبكه در نهايت باعث آگاهي بيشتر ملتها شده و آنها را از تاريكي جهل استبدادي
و استعماري نجات خواهد داد .جريان آزاد اطلاعات رژيمهاي خودآامه و استبدادي را متزلزل ساخته وبا
اشاعه اطلاعات سانسور نشده ، مردم را در اين امر ياري خواهد آرد. اين بزرگراهها باعث خواهد شد آه
ملتها و گروهها از درد و رنجهاي يكديگر آگاه شوند وبراي همبستگي ورفع مشكلات خود تلاش آنند.
دولتهاي ضعيف نيازي براي سرمايه گذاري زياد براي آسب اطلاعات علمي وترجمه و انتقال تكنولوژي
نخواهند داشت. زيرا اينترنت خود محيط مناسبي براي انتقال سريع واطلاعات علمي خواهد بود.
درمقابل ،ديدگاههاي بدبينانه وجود دارند آه اين شبكه را نيز همانند ديگر پيشرفتهاي علمي ، در نهايت به
نفع ابرقدرتها واستكبار جهاني مي دانندوسعي در مطرح آردن نقاط منفي آن براي جهان سوم دارند.
پرفسور حميد مولانا معتقد است با وجود پيشرفتهاي تكنولوژي و علمي ، از جمله رشد عظيم سخت افزار
و نرم افزار ارتباطات و اطلاعات طي چند دهه گذشته ، اآثريت عظيم اين دهكده جهاني در شرايط
نامطلوب بي سوادي،بيماري،گرسنگي،بيكاري و سؤتغذيه به سرمي برندو هنوز از ابزارهاي اساسي
ارتباطات و دانش محرومند.
به طور آلي در تاريخ بشري نظام سلطه با پيشرفت تكنولوژي و علم هرگز از بين نرفته و بلكه از نظر
مشخصات ظاهري، خودرا منطبق با عصر ساخته ،همواره قدرتمند و دارا به استعمار واستثمار فقير و
ضعيف پرداخته است. در عصر آينده نيز صاحبان و ثروتمندان اطلاعات ، فقراي اطلاعات را استثمار آرده و به
سلطه خود ادامه خواهند داد . نظام جهاني استكبار سعي در يكسان سازي فرهنگي و غلبه فرهنگ خود
بر ملل جهان سوم را خواهد داشت و در اين راه از هيچ آوششي فروگذاري نخواهد آرد.
آنچه مسلم است خوش بيني و بدبيني مطلق در برابر اين پديده صحيح نيست . بلكه بايد بيطرفانه و بدور
از تعصب به نقد جنبه هاي مختلف اينترنت پرداخت . به هر حال بزرگترين تحول بشري در حال وقع است و
ما چه بخواهيم و چه نخواهيم در برابر اين سيل بنيان آن قرا گرفته ايم . اين ضرورت و اجبار است و
انتخابي در آار نيست.
پيامدهاي منفي اينترنت
بطور آلي شبكه جهاني اينترنت در اختيار و يا آنترل آسي نيست . هر عضو اين شبكه اطلاعاتي را آه
بخواهد در اختيار ديگران قرار دهد وارد سيستم مي آند و از اطلاعات موجود در شبكه نيز استفاده مي
آند . يعني هم توليد آننده اطلاعات است و هم استفاده آننده آن.با نوجه به اينكه اينترنت يك شبكه
توزيع شده مي باشد و در يك جا متمرآز نيست ، مديريت در آن نيز آاملاً غير متمرآز و توزيع شده مي
باشد.
ورود بي آنترل اطلاعات به شبكه اينترنت نشان دهنده وجود نوعي هرج و مرج در اين شبكه است آه
باعث گريز گروههايي از اينترنت و همچنين استقبال گروههاي ديگري از آن شده است. نكته مهمي آه
مطرح است اين آه چه اطلاعاتي مبادله مي شود و سود و زيان آن چيست؟ اينترنت در بخشهاي
سياسي ، اقتصادي ، اجتماعي ، فرهنگي ، علمي و ... چه آارآييهايي دارد و فوايد آن براي ما چيست؟
زيانهايش آدام است؟ آيا اصولا ما مي توانيم حق انتخاب داشته باشيم يا در گردونه حرآت آلي جهان
مجبور به حرآت هستيم و تنها شتاب اين حرآت به اراده ما بستگي دارد؟
گستردگي استفاده از اينترنت مي تواند نشان دهنده تنوع آارآيي آن هم باشد. افراد عادي جامعه ،
بازرگانان ، متفكران ، سياستمدران ، توليد آنندگان صنعتي و آشاورزي ، گروههاي سياسي و اجتماعي ،
دانشمندان ، پزشكان ، مراآز علمي ، آتابخانه ها ، مراآز خبري ، نهادهاي دولتي ، مراآز هنري و ... آه
به اينترنت مي پيوندند هر يك انتظارات خاصي از اين وسيله فراگير ارتباطي دارند و هزينه هاي لازم را آه
چندان هم آم نيست مي پردازند تا بتوانند اطلاعات مورد علاقه خود را مبادله آنند.
روي آوردن چنين طيف وسيعي به اينترنت نشان مي دهد آارآيي اين ابزار به گونه اي است آه مي تواند
انتظارات آنها را برآورده آند.اما با توجه به اين آه در شبكه اينترنت همه مي توانند اطلاعات دريافت و
ارسال آنند و هيچ آنترل مرآزي ويا تمرآز اطلاعاتي وجود ندارد بسياري از شرآتها و يا افراد سودجو از
اين شبكه استفاده آرده مطالب و تصاوير غير اخلاقي را وارد شبكه مي نمايندو راه را براي استفاده
نادرست از اين شبكه باز مي آنند. اين سؤاستفاده ها عملا مشكلاتي را در راه بهره برداري درست
همگاني از اينترنت ايجاد آرده است . چه بسيار خانواده هايي آه در مناطق مختلف جهان از امكان
انحراف فرزندانشان از طريق اينترنت نگران هستند.. گسترش فساد اخلاقي از طريق اينترنت تنها مورد
استفاده از اين سيستم نيست اشاعه افكار نادرست همچون انديشه هاي نژاد پرستانه و ارتباط گروههاي
نژاد پرست با يكديگر و امثال آن نيز از جمله نكاتي است آه در اين مورد مطرح مي شود.
سؤاستفاده هايي آه از طريق اينترنت صورت گرفته است ، بسياري از دولتهاي جهان را خواه در اروپا و
خواه در آسيا و ساير مناطق ، برآن داشته است تا اهرمهاي نظارت و آنترل براي استفاده آنندگان ، وضع
آنند.
همه دولتهاي جهان بر اين اعتقادند آه بايد با تبعات و آثار منفي اين شبكه مقابله آرد ، البته برخي از
گروهها با هر نوع آنترل و نظارت مخالفند و آن را گامي در جهت سرآوب آزاديهاي دموآراتيك مي
دانند.البته توافقهاي اخلاقي در حال شكل گيري است آه روشهاي براي جلوگيري از نشر و گسترش
مسائل غير اخلاقي پيدا شودآه در درجه اول منع توليد اينگونه اطلاعات را هدف گرفته و در درجه بعد منع
دريافت و اتصال به اينگونه پايگاههارا در نظر دارد. نرم افزارها و سخت افزارهايي آه به اين منظور تهيه مي
نام دارند. (FireWall) شوند ، ديوارآتش
برغم مواضع گوناگوني آه در قبال اين شبكه مهم جهاني وجود دارد ، اما همه براين نكته اتفاق نظر دارند
آه بايد با تمامي تبعات منفي اينترنت بخصوص در زمينه مسائل غير اخلاقي مقابله آرد . همچنين بايد با
انواع جنايت و اقدامات جنايت بار ، و تقلب و جعل حقايق حتي در سطح تضارب آراء وديدگاههاي سياسي
آه مي تواند از تبعات منفي اين دستگاه مهم باشد ، مقابله آرد ؛ از ديگر تبعات منفي دستگاه اينترنت ،
مي تواند آنچه آه به امپرياليسم فرهنگي تعبير مي شود ، باشد.
هيچ دولتي را در جهان آنوني نمي توان يافت آه آغوش خود را به طور آامل به روي اينترنت گشوده و يا
در برابر آن موضعي آورآورانه اتخاذ آرده باشد، حتي دولتهايي آه مدعي دموآراسي و آزادي در زمينه
هاي مختلف هستند ، بطور آامل دروازهاي آشور خود را به روي اين دستگاه اطلاع رساني نگشوده اند.
به تصويب رساند آه از انتشار يا « مقررات ارتباطات » در سال ١٩٩٦ آنگره آمريكا قانوني را در خصوص
مبادله اطلاعات منافي عفت توسط اينترنت ، جلوگيري مي آرد. به دنبال تصويب اين قانون بود آه برخي
از گروهها اعلام آردند اين قانون با اولين اصلاحات به عمل آمده در قانون اساسي آمريكا ، در تناقض است
، و ممكن است بر رفتارهاي ارزشي جهان دموآراتيك ، خدشه وارد سازد.
اما امروز پس از تحول در شبكه اينترنت و آاربردهاي وحشتناآي آه از طريق آن صورت گرفته و همچنين
آثار و تبعات مخربي آه در پي داشته است ، رجال سياسي ، فرهنگي و امنيتي را بر آن داشته است تا
نگراني خود را از اين انقلاب اطلاعاتي و ارتباطي مهم ابراز دارند ، و ضرورت مقابله با خطرهاي ناشي از آن
را مورد توجه قرار دهند. از سوي ديگر آنها در جستجوي يافتن راه حلي هستند آه بتواند آاهش ضررهاي
اجتماعي ناشي از اينترنت را تضمين آند.
در همين زمينه به ذآر برخي از نمونه هاي سياسي ، فرهنگي ، اخلاقي و... اشاره مي آنيم:
عربستان به دولت لندن اعتراض مي آندآه جلو فعاليت مخالفان رياض را بگيرد. مخالفان رياض در لندن نه
تظاهرات مي آنند و نه روزنامه و نشريه اي منتشر مي آنند. آنها هر روز از طريق بزرگراههاي اطلاعاتي
وارد قلمرو سلاطين و شاهزادگان رياض مي شوند و صرفاً در برابر آانونهاي مورد نظر خود ، درنگي آوتاه
مي آنند .همين و بس . مخالفان رياض از طريق اينترنت اخبار تحولات سياسي ، اقتصادي ، بازداشتها و
رسواييهاي حكومت رياض را براي آامپيوتر هاي متصل به اينترنت در عربستان ، ارسال مي آنند. آنها به
دنبال دائر آردن يك بولتن الكترونيك از اخبار عربستان براي آل جهانند.
چريكهاي زاپاتيستا در مكزيك وقتي از مذاآره با دولت نااميد شدند، آانالهاي تماس با آاخ رياست جمهوري
مكزيك را در اينترنت اعلام آردند و از هواداران خود در دنيا خواستند حمايتهاي خود از چريكها را به آاخ
رياست جمهوري مكزيك اعلام آنند و چند ساعت نگذشته بود آه جنگ پارتيزاني از طريق اينترنت به نتيجه
رسيد. حالا دولت مكزيك از نقش اينترنت براي ارتش آزاديخواه زاپاتيستا مطلع است.
مبارزات بوسني و چچن نيز به خوبي از سلاح اينترنت بهره گرفته و آن را به ابزاري براي پيام رساني مؤثر
سياستمدار و روزنامه نگار معروف آمريكايي و ناشر سابق « هنري گرونوالد » تبديل آرده اند.و لذا نگراني
بي دليل نيست آه مي گويد: در آينده ، تكنولوژي نوين رسانه ها به صورت بزرگراهي يكطرفه ! « تايم »
امواجي از اطلاعات را برصفحات آامپيوترها سرازير مي آنند آه آنترل آنها براي دولتهاي مرآزي ناممكن
است
مشكل ديگر آه ذآر شد دستيابي به پورنوگرافي و صور قبيحه در اين بزرگراه اطلاعاتي است. اين موارد
ضد فرهنگي و قبيح ، آانون خانواده ودر راُس آن آودآان را تهديد مي آند. گفته مي شود آار آنقدر بالا
گرفته آه آنگره آمريكا در صدد وضع قوانين محدود آننده در اين زمينه برآمده است. اين موضوعات
بيشرمانه و نفرت آور ، در عين حال ممكن است ، ادامه و بقا يابند . زيرا عده اي وضع قانون عليه اين موارد
را دائر نگاه دارند تا جوخه « روسپي خانه هاي الكترونيك » را نقض آزادي ! مي دانند. آنها مي خواهند
هاي فساد در بزرگراههاي اطلاعاتي هميشه طعمه هاي براي شكار داشته باشند. طبق يك تحقيق ظرف
شش ماه ٤٥٠ هزار و ٦٢٠ قطعه تصوير و متن نوشتاري پورنوگرافيك ، ٦ ميليون و ٤٣٣ هزار و ٢٩٧ بار توسط
دريافت آنندگان - فقط در آمريكا-
دريافت شده است . البته اين آمار مربوط به ٥ سال پيش مي باشد.
در آسيا ، پليس ژاپن جوان ٢٦ ساله اي را آه اقدام به ارسال تصاوير غير اخلاقي از طريق اينترنت آرده بود
را بازداشت آرد . براي اين جوان علاوه بر ٢ سال زندان ، ٢٥ هزار دلار نبز جريمه تعيين شد.در آشور چين
به تمام دارندگان اينترنت ، دستور داده شده است تا اسامي آنها در مراآز پليس ثبت شود . ساير شرآتها
و موسسات يا اشخاص از توليد يا تكثير و انتشار و مبادله اطلاعاتي آه مخل امنيت و نظم عمومي است ،
منع شده اند.
اما فرانسويها به منظورمقابله دائمي با تهاجم فرهنگي انگليس آمريكا جبهه جديدي را گشوده اند. وزير
در قرنهاي » فرهنگ فرانسه به هنگام بحث در خصوص سياستهاي ربوط به زبان ، تاُآيد آرده است آه
گذشته ما به آشور حمله مي آرديم اما جنگ جديد فضاي آامپيوتري است ، بر ما لازم است تا از جايگاه
اين در حالي بود آه مسئولين سياسي فرانسه از «. و موقعيت فرانسهدر شبكه اينترنت حفاظت آنيم
تمايل روز افزون به سوي فرهنگ يكپارچه جهاني انتقاد آردند و نگراني خود را از آاربرد وسيع زبان
انگليسي در شبكه اينترنت به اين اعتبار آه به عنوان تهديدي آشكار براي زبان فرانسه است ، آشكار
ساختند.
آلمان يكي ديگر از آشورهاي است آه خشم خود را در برابر فضاي آامپيوتري اعلام آرده است. يكي از
شديدترين انتقادها در سال ١٩٩٥ در خلال مرافعه مشهوري بود آه دادستان آل ايالت باير اعلام آرد؛
دادستان اين ايالت گفت آه ٢٠٠ گروه خبري اطلاعات و اخبار غير اخلاقي را از طريق اينترنت مبادله مي
(Telkom Deutsch) آنند ، اين امر مخالف قوانين آلمان است . در اوايل سال ١٩٩٦ شرآت آلماني
متعلق به مردي آه به نئونازيها گرايش داشت را بست . اين مرد به ترويج و انتشار Web سايت شبكه
افكار نازيسم مي پرداخت و ديگران را تشويق به انجام فعاليتهاي نژادپرستانه مي آرد.
دانشگاه آلن برنامه اطلاعات غير اخلاقي را آه وابسته به شبكه اينترنت دانشگاه آلن بودرا تعطيل آرد .
يكي از دلايل اين اقدام ، شكاياتي بوده است آه از سوي بسياري از مشترآين رسيده بود. اما اين
دانشگاه پس از فروآش شدن مخالفتها مجدداً اقدام به پخش آن آرد.
اينترنت مي تواند ابزار توطئه هم باشد . پليس آمريكا به طور مشخص احساس مي آند بزهكاران در
بزرگراههاي اطلاعاتي از پليس جلو افتاده اند و پليسها بايد علاوه بر اسلحه به آامپيوتر هم مجهز شوند .
اينترنت در عين حال به محل قرار سران قاچاق مواد مخدر هم تبديل شده است . آموزشهاي تسليحاتي ،
نقض آپي رايت از طريق وارد آردن آثار به اينترنت ، سرقت اطلاعات و باج گيري از افراد ، دستبرد به بانكها
و مسدود آردن حسابها به نفع سارقان اينترنتي ، هك و نفوذ به سيستم هاي اطلاعاتي و ... از عوارض
حرآت در بزرگراههاي اطلاعاتي است.
يك گروه آه به گفته وي از اهالي اروپاي شرقي مي باشند تاآنون موفق FBI به گفته يكي از ماُمورين
شده است اطلاعات بيش از ٥ ميليون آارت اعتباري را به دست آورد و احتمالاً به زودي به صورت ناگهاني
پخش شد BBC وارد عمل شده و به شدت به اقتصاد آمريكا ضربه خواهد زد . خبري آه ماه قبل در سايت
خبر از راهاندازي يك مدرسه ويژه براي آموزش آآادميك علوم مربوط به نفوذ به رايانه در فرانسه بود . يا به
قولي يك مدرسه تبهكاري اينترنتي آه حتي يك پسر ١٤ ساله هندي با انتشار آتابهاي با تيراژ ميليوني به
آموزش هك مي پردازد.
دولتها واينترنت
تمامي دولتها در آشورهاي مختلف جهان تلاش آرده اند تا نسبت به شبكه هاي پخش و نمايش
الكترونيكي ، اهرمهاي نظارتي و آنترل را قرار دهند تا از استفاده سؤ از اين وسيله علمي آه هدف آن
خدمت به انسان است ، نه خيانت ، جلوگيري شود . اما برخي از انتقادها و اعتراضها در اين خصوص وجود
دارد آه خواستار متوقف ساختن اين نظارت است ، و ادعا مي آنند آه اين اقدامات مخالف آزادي بيان و
انديشه است و آن را به عنوان يكي از آفتهايي مي دانند آه اينترنت را تهديد مي آند.
اينترنت پديده جنجالي جديدي است ، و دنياي عجيب ديگري است آه انسان تا در آن سير نكند آن را نمي
يابد. اينترنت مرزهاي جغرافيايي را در هم مي شكند، همچنين مي تواند مرزهاي فرهنگي ميان ملتها را
درهم شكند. اين مسايل است آه موجب برانگيخته شدن نگراني آشورهاي جهان شده است ، و آنها را
بر آن داشته است تا اقدامات نظارتي قانوني بر اين شبكه اعمال آنند ، و از طريق تلاشهاي مطلوب تبعات
و آثار منفي آن را متوقف سازند.
اما آيا اين آشورها مي توانند بطور آامل از آثار و تبعات اينترنت رهايي يابند و فقط اطلاعات سالم و مفيد را
از آن دريافت آنند ؟ آيا اين امكان وجود دارد تا اينترنت به عنوان يك دستگاه اطلاع رساني حقيقي به طوري
آه هدفش خدمت به انسان و رشد بشريت باشد ، مورد استفاده قرار گيرد؟ و سؤال ديگر اينكه آيا آساني
آه اين وسيله علمي پيشرفته را به صورت ابزاري براي انهدام فرهنگها و ارزشهاي انساني درآورند حاضر
هستند تا در اجابت به فشارهاي مخالفان ، از اهداف و اقدامات گذشته خود بازگردند ؟ آسي نيست تا به
اين سؤال پاسخ آري دهد.
اين وظيفه دولتها و مراآز فرهنگ ساز است آه به شكل مطلوبي ، با افزايش آگاهي و شناخت نسلهاي
آنوني و آينده را از خطرات حقيقي آه اينترنت آنها را به شدت تهديد مي آند حفظ آند.
منابع
نوشته : دآتر علي اصغر آيا « اينترنت و تاُثيرات اجتماعي آن » ١- مقاله
نوشته : يونس شكرخواه « ارتباطات بين الملل » ٢- جزوه
٣- ويژه نامه انفورماتيك روزنامه همشهري ٥ دي ١٣٨٠
روزنامه ايران ٢ خرداد ١٣٧٨ « اينترنت » ٤- مقاله
نشريه الوحده – مترجم اسماعيل اقبال « تدابير لازم براي مقابله با پيامدهاي منفی اینترنت